Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje wspólność majątkowa. Z chwilą ogłoszenia jednak upadłości konsumenckiej, między małżonkami powstaje przymusowa rozdzielność majątkowa, przez co druga osoba jest w stanie zarządzać tylko swoim majątkiem osobistym. Niestety, skutki upadłości konsumenckiej dla drugiego małżonka mogą być drastyczne, jeśli nie mieli oni od dnia zawarcia związku małżeńskiego rozdzielności majątkowej, ponieważ cały majątek wspólny jest kwalifikowany jako masa upadłości, przez co jego rozdział jest niemożliwy.

W skład majątku wspólnego wliczają się przede wszystkim wynagrodzenie za pracę, ruchomości oraz nieruchomości nabyte w trakcie trwania małżeństwa, ale też inne dochody z pozostałej działalności zarobkowej oraz wszelkie dochody z majątku osobistego każdego z małżonków. Kolejną rzeczą, która jest wliczana we wspólność małżeńską majątkową to pracowniczy fundusz emerytalny oraz środki zgromadzone na otwartym rachunku.

Małżonkowie w każdej chwili mogą ustanowić rozdzielność majątkową, jednak należy pamiętać o tym, że umowa zawarta mniej niż dwa lata przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej współmałżonka, w świetle prawa staje się nieważna – stanowi o tym art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe "Ustanowienie rozdzielności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.". Adekwatnie wygląda sprawa z rozwodem -jeśli miał on miejsce np. rok przed ogłoszeniem upadłości, to majątek byłej żony/męża w dalszym ciągu wlicza się w skład majątku.

Bardzo ważnym przepisem dla drugiego z małżonków, jest m. in. art. 124 ust. 5 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, który stanowi, iż do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską, z wyjątkiem przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty, które pozwalają małżonkowi na prowadzenie działalności gospodarczej, jak np. laptop, telefon, samochód, meble, specjalistyczne maszyny itp.

Sprawa znacznie się komplikuje, kiedy małżonkowie posiadają wspólny kredyt hipoteczny na dom, lokal czy mieszkanie. Wraz z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej mamy niestety doczynienia z tzw. wymagalnością zobowiązania kredytowego. Syndyk ma obowiązek dokonać likwidacji nieruchomości celem spłaty wierzycieli. Jeśli drugi małżonek ma zdolność kredytową, która pozwoli mu na dalszą obsługę kredytu, to w dalszym ciągu jest on zobowiązany do spłat rat kredytu według ustalonego harmonogramu. Po sprzedaży nieruchomości, syndyk spłaca zadłużenie z bankiem i wydziela kwotę, która pozwala małżonkom wynająć mieszkanie na maksymalnie dwa lata.

Każdą sytuację małżonków, w świetle konieczności ogłoszenia przez jednego z małżonków upadłości, wymaga indywidualnej analizy, natomiast rozwiązaniem trudnej sytuacji małżonków, w związku z ogłoszeniem upadłości jednego, jest chociażby zgłoszenie przez współmałżonka swojej wierzytelności do sędziego-komisarza. Dzięki tej czynności będzie on traktowany jak kolejny wierzyciel, którego należy spłacić i zostanie on objęty w Planie Spłaty Wierzycieli.

Cofnij